Η αναβλητικότητα είναι μια κοινή συμπεριφορά, που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την προσωπική και επαγγελματική ζωή των ατόμων. Στην εποχή μας, με την αύξηση των αποσπάσεων από την τεχνολογία και τις αυξημένες απαιτήσεις στον χώρο εργασίας, η αναβλητικότητα εμφανίζεται συχνά ως αντίδραση στο στρες και τον φόρτο εργασίας. Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τι είναι η αναβλητικότητα, τους παράγοντες που την προκαλούν και προσφέρουμε πρακτικές τεχνικές για την καταπολέμησή της.
Τι Είναι η Αναβλητικότητα και Γιατί Μας Ταλαιπωρεί
Η αναβλητικότητα είναι η καθυστέρηση μιας προγραμματισμένης δραστηριότητας ή υποχρέωσης, παρά τις πιθανές αρνητικές συνέπειες. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, η αναβλητικότητα είναι αποτέλεσμα εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων, όπως το άγχος, ο φόβος της αποτυχίας και η έλλειψη κινήτρου (APA, 2021). Με την πρόοδο της τεχνολογίας, η αναβλητικότητα έχει αναδειχθεί και ως συνέπεια της διαρκούς σύνδεσης με τα ψηφιακά μέσα, που συχνά αυξάνουν τις αποσπάσεις και μειώνουν την ικανότητα συγκέντρωσης.
Μια πρόσφατη μελέτη από τους Sirois και Pychyl (2023) έδειξε ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αναβλητικότητα στο εργασιακό τους περιβάλλον συχνά έχουν αυξημένο άγχος, ειδικά όταν προσπαθούν να διαχειριστούν πολυάριθμες υποχρεώσεις σε συνθήκες αποσπασμένης προσοχής. Η έρευνα κατέδειξε ότι η συνεχής εναλλαγή μεταξύ καθηκόντων και αποσπάσεων (όπως ειδοποιήσεις από emails και social media) συνδέεται με χαμηλότερη απόδοση και αυξημένο στρες, που με τη σειρά τους οδηγούν σε αναβλητικότητα (Sirois & Pychyl, 2023).
Παράγοντες που Ενεργοποιούν την Αναβλητικότητα
Η αναβλητικότητα μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, που σχετίζονται είτε με εσωτερικά κίνητρα είτε με εξωτερικές συνθήκες. Κάποιοι από τους πιο συχνούς παράγοντες είναι:
- Φόβος Αποτυχίας ή Κριτικής
Ο φόβος αποτυχίας μπορεί να οδηγήσει σε αναβολή εργασιών ως έναν μηχανισμό αυτοπροστασίας από πιθανή κριτική. Σύμφωνα με τους Ferrari και συνεργάτες (1995), άτομα με έντονο φόβο αποτυχίας είναι πιο πιθανό να αναβάλουν υποχρεώσεις για να αποφύγουν την αρνητική αξιολόγηση. - Αίσθημα Πίεσης και Άγχος
Οι Sirois και Pychyl (2023) υποστηρίζουν ότι το αυξημένο άγχος και η υπερβολική πίεση από το περιβάλλον εργασίας, σε συνδυασμό με την τεχνολογική υπερφόρτωση, οδηγούν τα άτομα σε αναβλητικότητα. Το άγχος και η έλλειψη συγκέντρωσης μειώνουν την παραγωγικότητα, ενισχύοντας την τάση για αναβολή των υποχρεώσεων. - Έλλειψη Κινήτρου
Το ασαφές κίνητρο και το χαμηλό ενδιαφέρον για μια δραστηριότητα είναι επίσης κοινές αιτίες αναβλητικότητας. Όταν η εργασία δεν προσφέρει άμεση ικανοποίηση, η πιθανότητα αναβολής της είναι αυξημένη. - Τελειομανία
Τα άτομα με τελειομανία αναβάλλουν συχνά τις υποχρεώσεις τους, ειδικά αν δεν είναι σίγουρα ότι θα έχουν το ιδανικό αποτέλεσμα.
Πώς να Καταπολεμήσετε την Αναβλητικότητα: Αποτελεσματικές Τεχνικές
Ακολουθούν μερικές πρακτικές τεχνικές για να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα:
- Τεχνική του “Διαχωρισμού της Εργασίας σε Μικρά Βήματα
Η κατανομή μιας εργασίας σε μικρότερα βήματα βοηθά στην αντιμετώπιση της αίσθησης της υπερφόρτωσης και μειώνει την τάση για αναβλητικότητα (Pychyl, 2013). - Ρύθμιση Σαφών και Εφικτών Στόχων
Θέτοντας μικρότερους στόχους, η εργασία γίνεται πιο διαχειρίσιμη και η πρόοδος εμφανής, γεγονός που μειώνει την αναβλητικότητα. - Χρήση Τεχνικών Χρονικής Διαχείρισης
Η τεχνική Pomodoro, που περιλαμβάνει εργασία σε διαστήματα 25 λεπτών, βοηθά στην εστίαση, ενώ τακτικά διαλείμματα επιτρέπουν ανανέωση. - Δημιουργία Υποστηρικτικού Περιβάλλοντος και Αντιμετώπιση Φόβων
Βρείτε υποστήριξη από συναδέλφους ή φίλους, και δώστε προσοχή στον φόβο της αποτυχίας, αναγνωρίζοντας ότι η προσπάθεια μετράει εξίσου με το αποτέλεσμα.
Με την κατανόηση των αιτιών της αναβλητικότητας και την εφαρμογή αυτών των τεχνικών, μπορούμε να ενισχύσουμε την παραγωγικότητά μας, να μειώσουμε το άγχος και να βελτιώσουμε την επαγγελματική μας απόδοση.
Πηγές:
– American Psychological Association (APA). (2021). Understanding procrastination.
– Ferrari, J.R., Johnson, J.L., & McCown, W.G. (1995). *Procrastination and task avoidance: Theory, research, and treatment*. Springer.
– Sirois, F. M., & Pychyl, T. A. (2023). Technology-driven distractions and procrastination: Implications for modern work environments. *Journal of Applied Psychology*.